Düşünce Özgürlüğü ve Türkiye, 1995 yılında basılmış, ülkenin hiç de yolunda gitmeyen “düşünce özgürlüğü” sorununun irdelendiği bir seçki. Kitabın ortaya çıkışı kısaca şöyle: Yirmi yazar, 4 Ekim 1994 günü bir araya gelip bir basın duyurusu okurlar. “Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü ve Türkiye” başlıklı bildirilerini de basına gönderirler. Basının ilgi göstermediği bu toplantıdan sonra, bu konuda yazılar yazılması ve bir kitap çıkarılmasına karar verirler. Bir heyet oluşturur, kitap için yazı yazacak kalemleri seçerler. Düşünce Özgürlüğü ve Türkiye kitabının geliri üç kuruluşa bırakılacaktır: Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Birliği ve Edebiyatçılar Derneği…

Ancak Türkiye’de, bilindiği gibi bu işler kolay değil: Kitabın dağıtıma verildiği gün toplatma kararı da gelir.

Erdal Öz anlatırdı; yayınevine arama için gelen yetkililerden biri, çalışmaların sona ermesinden sonra yaklaşıp, “Ağabey,” demiş, “sende bu kitaptan bir tane illa ki vardır, merak ettim, versene bana okuyayım.”

Tabii kitabın toplatılmasından sonra bir de dava açılmış. Bu davada Yaşar Kemal “ırkçılık ve bölücülükten” yargılandığı için, şunu söylemiş hemen: “Ben 50 senedir ırkçılık aleyhine yazarım, ırkçılığın lehine tek satır bulursanız en ağır cezaya şimdiden razıyım…”

Yaşar Kemal’in ve Erdal Öz’ün ırkçılık ve bölücülük gibi suçlamalarla yargılanması şimdi bize inanılmaz geliyor. Ama ne yazık ki gerçek aydınla iktidarın konumu değişmiyor… Aynı davada, ülkemizi seviyoruz, diyor Erdal Öz, “Bu sevgimizin önüne engel koyanları aşmak için buradayız zaten…”